การทดสอบสั้น ๆ และเทคนิคการเรียนรู้แบบแอคทีฟ ช่วยให้จำได้ดีกว่าการอ่านโน้ตเพียงอย่างเดียว
แม้ว่าจะฟังดูขัดแย้งในตัวเอง แต่การที่นักเรียนต้องใช้ความพยายามในการทำความเข้าใจเนื้อหาใหม่ ไม่ใช่เรื่องแย่เสมอไป—ตราบใดที่พวกเขาได้รับกระบวนการเรียนรู้ที่ลึกซึ้งขึ้น
งานวิจัยจำนวนมากพบว่า การทดสอบสั้น ๆ หลังเรียนทันที สามารถลดโอกาสการลืมเนื้อหาใหม่ได้ถึง 50% และการพยายามหาคำตอบในแบบฝึกหัดเหล่านี้ จะช่วยกระตุ้นวงจรประสาทที่เกี่ยวข้องกับการจดจำระยะยาว
ในทางตรงกันข้าม การอ่านทบทวนโน้ตเพียงอย่างเดียว อาจมีประสิทธิภาพน้อยกว่า และใช้เวลามากกว่าการทำแบบทดสอบ การอ่านโน้ตอาจทำให้รู้สึกเหมือนกำลังเรียนรู้ แต่จริง ๆ แล้ว การทดสอบตัวเองจะช่วยให้เรียนรู้ได้ลึกซึ้งกว่า ถึงแม้ว่ามันอาจทำให้รู้สึกไม่มั่นใจในตอนแรกก็ตาม แต่ความรู้สึกไม่แน่ใจนี่เองที่กระตุ้นให้เกิดการเรียนรู้และพัฒนา
เช่นเดียวกับการออกกำลังกาย การเรียนรู้ก็ต้องใช้ความพยายามเพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีขึ้น ต่อไปนี้เป็น 4 เทคนิค ที่คุณครูสามารถนำไปใช้ เพื่อช่วยให้นักเรียนพัฒนาความสามารถในการคิดเกี่ยวกับการเรียนรู้ของตัวเอง (metacognition) จดจำเนื้อหาได้ดีขึ้น และเพิ่มผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน
1. สร้างความแข็งแกร่งในการเรียนรู้ระยะยาว
การตั้งคำถามแบบปลายเปิด (Open-ended questions) สองถึงสามข้อในแต่ละบทเรียน จะช่วยให้นักเรียนได้ฝึกการดึงความรู้กลับมาใช้งาน เช่นเดียวกับการออกกำลังกายที่ต้องทำซ้ำ ๆ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรง
ตัวอย่างคำถามที่ช่วยกระตุ้นความคิด
- ความขัดแย้งสองประเภทที่เราเพิ่งพูดถึงคืออะไร?
- ธีม (Theme) และหัวข้อ (Topic) ต่างกันอย่างไร?
- สิ่งมีชีวิตที่กินสิ่งอื่นเป็นอาหาร (Heterotrophs) มีวิธีการดำรงชีวิตในระดับต่าง ๆ ของห่วงโซ่อาหารอย่างไร?
ควรหลีกเลี่ยงคำถามแบบปรนัย (Multiple choice) และเน้นให้เป็นคำถามที่ต้องอธิบายด้วยตนเอง เพื่อส่งเสริมการคิดวิเคราะห์และการสื่อสาร
นอกจากนี้ ควรเปลี่ยนรูปแบบคำถามให้น่าสนใจและหลากหลาย เช่น ถ้ากำลังสอนเรื่อง ไมโทซิส (Mitosis) ควรมีคำถามที่ครอบคลุมทั้ง
- คำจำกัดความ
- ขั้นตอน
- การนำไปใช้ในชีวิตจริง
- การเปรียบเทียบกับไมโอซิส (Meiosis)
ในวิชาคณิตศาสตร์ระดับประถม อาจให้ฝึกคูณเลขโดยใช้ทั้งโจทย์ปัญหา ภาพประกอบ และวิธีคิดตามหลักการ การเปลี่ยนรูปแบบคำถามจะช่วยให้นักเรียนเข้าใจแนวคิดในเชิงลึก และสามารถนำไปใช้ได้จริง
2. ระวังความมั่นใจผิด ๆ (False Confidence)
นักเรียนมักเข้าใจผิดว่าการ “คุ้นเคย” กับเนื้อหา หมายความว่า “เชี่ยวชาญ” ซึ่งอาจนำไปสู่ความมั่นใจเกินไป และขัดขวางการเรียนรู้ที่แท้จริง
คุณครูสามารถช่วยให้นักเรียนตระหนักถึงความแตกต่างระหว่าง “สิ่งที่คิดว่ารู้” กับ “สิ่งที่รู้จริง” ได้ โดยใช้แบบทดสอบที่มีความเสี่ยงต่ำ (Low-stakes quizzes) เช่น การทดสอบย่อยแบบไม่ให้คะแนน
ก่อนและหลังการทดสอบ ควรย้ำแนวคิดนี้ให้นักเรียนเข้าใจว่า
✅ “การเรียนรู้คือการลดการลืม”
✅ “การทดสอบช่วยป้องกันการลืม แม้ว่าจะรู้สึกไม่มั่นใจในตอนแรก”
✅ “คะแนนไม่สำคัญเท่ากับการเติบโตของเรา”
การตั้งคำถามสะท้อนการเรียนรู้ เช่น
- ข้อไหนที่ฉันทำผิด และทำไมมันถึงสำคัญ?
- ฉันทำข้อไหนถูก? ข้อไหนที่ฉันเข้าใจผิด?
- ไม่ว่าผลลัพธ์จะเป็นอย่างไร ฉันจะมองบวกกับการเรียนรู้นี้ได้อย่างไร?
หลังจากทำแบบทดสอบ ควรสนับสนุนให้นักเรียน หายใจลึก ๆ และพักผ่อนให้เพียงพอ แทนที่จะอ่านหนังสือจนดึก วิธีนี้จะช่วยให้พวกเขามีความยืดหยุ่นทางอารมณ์และสมาธิที่ดีขึ้น
3. แยกโซน “การเรียนรู้” ออกจาก “การประเมินผล”
นักเรียนควรเข้าใจว่า แบบทดสอบและการสะท้อนความคิด เป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการเรียนรู้ ไม่ใช่การวัดผล
- กิจกรรมที่เป็น “การเรียนรู้” เช่น การฝึกทำโจทย์ การทดสอบสั้น ๆ และการสะท้อนความเข้าใจ ควรเป็นพื้นที่ที่นักเรียนสามารถทำผิดได้ และเรียนรู้จากความผิดพลาด
- กิจกรรมที่เป็น “การประเมินผล” เช่น การสอบปลายภาค หรือการวัดผลที่สำคัญ จะเป็นช่วงที่ต้องลดข้อผิดพลาดให้มากที่สุด
เมื่อเข้าใจความแตกต่างนี้ นักเรียนจะลดความกังวลเกี่ยวกับแบบทดสอบ และเปิดใจเรียนรู้มากขึ้น
4. ฝึกเทคนิคเพิ่มสมาธิขณะเตรียมสอบ
เมื่อนักเรียนต้องเตรียมสอบ คุณครูสามารถช่วยให้พวกเขาจัดระบบการอ่านหนังสืออย่างมีประสิทธิภาพได้
✅ สร้างภาพในจินตนาการเกี่ยวกับสถานที่เรียน
- กระตุ้นให้นักเรียน นึกภาพสถานที่ที่เหมาะสมที่สุดสำหรับการอ่านหนังสือ
- หลีกเลี่ยงสิ่งรบกวน เช่น โทรศัพท์ ทีวี หรือขนมหวานที่มีน้ำตาลสูง
✅ เชื่อมโยงนิสัยการอ่านกับกิจวัตรประจำวัน
- วิธีที่ดีที่สุดในการสร้างนิสัยการอ่านคือ การเชื่อมพฤติกรรมใหม่กับพฤติกรรมเดิม
- เช่น ถ้านักเรียนมักจะ กลับบ้าน > กินขนม > ดูทีวี ให้ลอง สอดแทรกการทำการบ้านระหว่างกินขนมและดูทีวี
✅ ฝึกการทดสอบตัวเองเป็นระยะ ๆ
- นักเรียนควรหยุดอ่านและทดสอบตัวเองอย่างน้อย 3 ครั้งต่อการอ่านแต่ละครั้ง
- วิธีนี้ช่วยให้พวกเขาเรียนรู้แบบแอคทีฟ แทนที่จะอ่านแบบผ่าน ๆ
นอกจากนี้ ควรอ่านทบทวนทันทีหลังจากเรียนเนื้อหาใหม่ เพื่อให้สมองเชื่อมโยงข้อมูลได้ดีที่สุด
สรุป
- การทำแบบทดสอบสั้น ๆ ดีกว่าการอ่านโน้ตเฉย ๆ และช่วยให้จำได้ดีกว่า
- ความรู้สึกไม่มั่นใจ ในระหว่างทดสอบตัวเอง เป็นส่วนสำคัญของการเรียนรู้
- แบบทดสอบคือการฝึกฝน ไม่ใช่การวัดผล นักเรียนจึงควรใช้โอกาสนี้ในการเรียนรู้จากข้อผิดพลาด
- ฝึกสมาธิและจัดระเบียบการอ่านหนังสือ เพื่อให้การเตรียมสอบมีประสิทธิภาพมากขึ้น
เมื่อเข้าใจหลักการเหล่านี้ นักเรียนจะสามารถเรียนรู้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และเตรียมตัวสอบได้อย่างมั่นใจ! 🎯📚
อ้างอิง : Michael McDowell
จากเว็บไซต์ : https://www.edutopia.org/article/deeper-learning-emerge-difficult-lessons
